Hepatit Markerları Hepatit markerları, hepatit hastalığının teşhisi ve yönetiminde kullanılan önemli biyolojik göstergelerdir. Hepatit, geniş bir hastalık spektrumunu kapsar ve toksik hepatitler, otoimmün hepatit, kriptojenik hepatit, alkole bağlı hepatit ve viral hepatit türleri gibi çeşitli alt kategorilere ayrılır. Viral hepatit, bu kategoriler arasında en yaygın görülen türdür. Hepatit markerları, özellikle viral hepatitlerin teşhisinde kritik rol oynar ve çeşitli testler yardımıyla hepatit tanısı konulmasına yardımcı olur. Hepatit A Virüsü (HAV) Markerları Anti-HAV Anti-HAV, hepatit A virüsü (HAV) enfeksiyonunun teşhisinde kullanılan bir markerdir. IgG antikorları ve immünoglobulin M (IgM) toplamından oluşur. Tek başına değerlendirildiğinde akut enfeksiyonu göstermez, ancak yapılan iki ölçümde değerlerde dört kat artış olması akut enfeksiyonu düşündürür. Anti-HAV IgM Anti-HAV IgM, akut hepatit A enfeksiyonunun teşhisinde kullanılır. Tek bir akut faz serumunda tespit edilirse, enfeksiyonun tanısını destekler. Kişinin geçirmekte olduğu ya da son altı ayda geçirdiği enfeksiyonu gösterir ve 4-6 ayda kaybolur. Akut hepatit A teşhisinde duyarlılığı tamdır. Ancak bazı hususlara dikkat edilmelidir:
Anti-HAV IgG Anti-HAV IgG, enfeksiyondan sonra kalıcı pozitiflik gösterir ve bağışıklık kazanıldığını belirtir. Sağlıklı bireylerde, bu marker geçirilmiş enfeksiyonu veya aşıyla sağlanan bağışıklığı gösterir. Günümüzde tükürükten Anti-HAV IgG ölçümü yapılan EIA tabanlı bir yöntem de kullanılmaktadır. Bu yöntem, özellikle aşılama öncesi çocuklarda başarılı şekilde uygulanabilir. Nadiren yalancı pozitiflik durumu olabilir. Hepatit B Virüsü (HBV) Markerları Hepatit B Yüzey Antijeni (HBsAg) HBsAg, akut hepatit B enfeksiyonunun tanısında kullanılan bir markerdir. İlk olarak ortaya çıkan serolojik gösterge HBsAg'dir. Enfeksiyon iyileşme durumundaysa, ortaya çıkışıyla birlikte en geç birkaç ayda serumdan yok olur. Vakaların %10 kadarında negatif olabilir. Anti-HBc IgM bakılmadığı zaman hepatit B enfeksiyonu teşhis edilemeyebilir. Bazı durumlarda kronik hepatit B enfeksiyonu, akut enfeksiyonu taklit edebilir. HBeAg ve Anti-HBe (E Antijeni ve Antikoru) HBeAg, akut hepatit B enfeksiyonu sırasında yüzey antijeninden sonra ortaya çıkar ve DNA ile aktif viral replikasyonun göstergesidir. Enfeksiyon iyileştiğinde, HBeAg hepatit markerinden önce kaybolur. Bu göstergelerin birlikte negatif olması halinde, enfeksiyonun siroz oluşturma riski yüksek olur. Hepatit B Viral DNA (HBV DNA) HBV DNA, HBeAg ile birlikte serumda çıkan ve kaybolan hepatit markerları arasında yer alır. Anti-HBc (Hepatit B Kor Antijenine Karşı Antikor) Anti-HBc, HBsAg sonrasında ve anti-HBs'den önce çıkar. Kişide akut hepatit B enfeksiyonu varsa Anti-HBc IgM göstergesi pozitif olur. HBsAg yok olduğunda, anti-HBs oluşmasına kadar geçen süre olan pencere döneminde anti-HBc pozitif çıkar. İki değerin negatif olması halinde, hepatit B enfeksiyonu tanısı Anti-HBc IgM yardımıyla konur. Enfeksiyonun başlangıcından itibaren 6-8 ayda IgM serumdan kaybolur, ancak IgM yıllar boyu pozitif kalabilir. Anti-HBs (Hepatit B Yüzey Antijenine Karşı Antikor) Anti-HBs, akut B hepatiti iyileştiğinde HBsAg kaybolunca hemen ortaya çıkar ve genellikle yaşam boyu pozitif kalır. Nadiren kaybolabilir. Anti-HBs pozitifliği, hepatit B enfeksiyonuna karşı bağışıklık kazanıldığını gösterir. Akut Hepatit B Enfeksiyonunda Viral Hepatit Markerları Enfeksiyonun tanısında HBsAg ve Anti-HBc IgM testleri istenir. Olguların ilk başvurusunda %10 oranında HBsAg negatifliği görülebilir. Bu enfeksiyonda tanı IgM türü olan Anti-HBc ile yapılır. Kronik Hepatit B Enfeksiyonunda Viral Hepatit Markerları 6 aydan fazla HBsAg pozitif olursa kronik enfeksiyon tanısı konur. Bu durumda Anti-HBc IgM seviyesi oldukça düşük, Anti-HBc IgG seviyesi ise pozitif olur. %95 oranında akut enfeksiyonda iyileşme olurken, %5 oranında kronik hepatit B veya taşıyıcı durumu gelişir. Hepatit C Enfeksiyonu (HCV) Markerları Hepatit C enfeksiyonunun tanısında kullanılan markerlar, hepatit C virüsü genotip tayini, total hepatit C virüsü kor antijeni, hepatit C virüsü RNA ve Anti-HCV antikorudur. Bu markerlar, tanı koyma ve enfeksiyonun tedavisinde kullanılır. |